Zawartość
Atrakcje
Srbská
w czasie swojej długiej historii różniła się od większości okolicznych wiosek pod kilkoma względami: już jej nazwa została po 2. wojnie światowej wybrana jako przypomnienie słowiańskiego pochodzenia pierwszych osadników zamieszkujących te tereny w okresie wczesnego średniowiecza. Zgadzają się z tym także niemieccy etnografowie, upatrując go w dawnej niemieckiej nazwie Windischendorf (1482), czyli słowiańskiej Vendů. Później na bazie tego powstała nazwa Wünschendorf. Kolejna ciekawostka polega na tym, że chociaż Srbská była w XV wieku wsią lenną, nigdy nie było tu folwarku, w którym mieszkańcy musieliby odrabiać pańszczyznę. Natomiast przez długi czas miejscowość była połączona z wioskami znajdującymi się dzisiaj za granicą – z Schadewaldem (dziś Smolnik) i Oertmannsdorfem (Szyszkowa). Najstarszymi właścicielami majątku lennego była łużycka rodzina szlachecka Döbschitzów, spośród których najbardziej znany jest Georg von Döbschitz (1552 – 1632). Od czasów swojej młodości był w służbie frydlanckiego Melchiora z Redernu i towarzyszył mu we Francji i Holandii (1571, 1572), potem w Niemczech (1575) a także na Węgrzech w walkach przeciwko Turkom w latach 90. XVI wieku. Taki styl życia nie pozwolił mu na założenie rodziny i po jego śmierci Srbská przeszła w ręce starosty posiadłości frydlanckiej Heinricha Griessela a potem na kolejnego starostę Christopha Straucha von Blumenthal. Prawa lenne posiadali czołowi urzędnicy Gallasów, co wskazuje na to, że majątek ten był dochodowy. Miejscowość miała dużo mieszkańców, o czym świadczy informacja z 10 czerwca 1651 roku mówiąca o tym, że na religijne "rozmowy" z jezuickim misjonarzem przybyło 78 osób, którzy go wysłuchali, ale - w odróżnieniu od innych wsi - masowo stąd nie wyemigrowali, ponieważ w 1654 roku spośród 38 domów tylko 2 opustoszały. Właściciele majątku – od 1655 roku ówczesny sekretarz hrabiego Mateusza Gallasa Johann von Püchler – prawdopodobnie nie prowadzili na samej granicy z protestanckimi Łużycami skrajnej rekatolizacji i tolerowali protestantów, którzy uczęszczali na nabożeństwa w niedalekim mieście Marklissa (Leśna). W 1666 roku właścicielem Srbskiej został Johann Jakob Roerich von Kleinberg, którego potomkowie posiadali ją do 1722 roku, gdy kupili ją Gallasowie przyłączając do posiadłości frydlanckiej. Srbská była wprawdzie typową wsią rolniczą, ale w 1653 roku na 12 krosnach produkowano tu także chałupniczo płótno a 8 lat później było tu już 28 krosen. Obraz miejscowości, nad którą góruje barokowa kaplica pw. Maryi Panny Śnieżnej z około 1724 roku, kiedy przy wsparciu frydlanckiego zwierzchnictwa bardziej ukorzenia się wiara katolicka, uzupełniał urząd wójta, browar i 4 stawy. Poddani jednak odczuwali presję ze strony zwierzchnictwa bardzo mocno, a więc zbuntowali się przeciwko niemu już w latach 50. XVII wieku a potem ponownie w 1706 roku. Ich przedstawiciele zostali jednak w pałacu w Hrubej Skale zmuszeni do ślubowania posłuszeństwa urzędującemu staroście. Dwóch z nich strącono do więzienia, udało im się jednak uciec. Kolejną ciekawostką Srbskiej jest fakt, że aż do XVIII wieku większość mieszkańców była protestantami i dopiero później na nowo przydzielanej ziemi zaczęli osadzać się katoliccy poddani. Miało to wpływ także na prowadzenie zajęć szkolnych. W 1689 roku we wsi pracował nauczyciel protestancki, natomiast z biegiem czasu, gdy przybywało dzieci z nowych katolickich rodzin, konieczne było wprowadzenie zajęć również z tej religii. Przez kilka tygodni dzieci te uczęszczały na zajęcia do szkoły w Jindřichovicach. Później jednak konieczne było prowadzenie dwóch szkół (katolickiej i ewangelickiej) a zajęcia odbywały się w różnych domach mieszkalnych. Taki stan przetrwał do 1808 roku, gdy zbudowano nową szkołę dla dzieci obu wyznań.
